دونالد ترامپ چهار سال پیش یعنی در ۴ نوامبر ۲۰۲۰ میلادی، درست در سالگرد انتخابش به مقام ریاست جمهوری، خبر خروج «رسمی» ایالات متحده از توافقنامه آب و هوایی پاریس را اعلام کرد.
به گزارش خبرآنلاین، پیمان آب و هوایی پاریس کشورها را موظف میکند که تدابیری را برای کاهش تولید گازهای گلخانهای از جمله دیاکسید کربن به اجرا بگذارند و به این ترتیب مانع از افزایش دمای کره زمین به بالاتر از سقف ۱.۵ درجه شوند.
بنابر گزارش یورونیوز، خروج رسمی ایالات متحده از این توافق در حالی انجام شد که ترامپ یک سال زودتر از آن یعنی در ۲۰۱۹ میلادی تصمیم به ترک این پیمان گرفته بود اما مطابق با مفاد این توافقنامه، مجبور بود تا ۴ نوامبر ۲۰۲۰ میلادی منتظر بماند تا این خروج را «رسمی» کند.
در آن زمان سخنگوی کاخ سفید در توجیه حرکت ترامپ گفته بود: «این توافقنامه هیچ فایدهای نداشته، هیچ کاری برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای انجام نداده و تنها باعث لطمه دیدن اقتصاد آمریکا شده است.»
در واقع ترامپ معتقد است که این توافقنامه به قدرت ایالات متحده در جریان رقابتهای اقتصادی بویژه به قدرت شرکتهای بزرگ نفت، گاز و زغال سنگ این کشور آسیب میزند.
در آن زمان، وزارت خارجه ایالات متحده نیز در واکنش به انتقادات جهانی به این تصمیم ترامپ، اعلام کرده بود که واشنگتن مخالف توسعه برنامههای استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر نیست اما حاضر نیست توافقاتی را بپذیرد که باعث میشود فعالیتهای شرکتهای نفتی محدود شوند.
جو بایدن و الحاق دوباره به توافق پاریس
اما جو بایدن بازگشت به این توافق را یکی از اولویتهای کاری خود پس از ورود به کاخ سفید قرار داد و درنهایت نیز باعث شد که ایالات متحده ۱۰۷ روز پس از ترک این پیمان، بار دیگر به آن بپیوندد.
این تصمیم بویژه از آن رو گرفته شد که ایالات متحده یکی از آلاینده ترین کشورهای جهان و مسئول حدود ۱۴ درصد از کل گازهای گلخانهای منتشر شده در جهان است.
بایدن همچنین وعده داد که تا پایان دهه کنونی، انتشار گازهای گلخانهای در ایالات متحده را نسبت به سال ۲۰۰۵ میلادی به نصف کاهش دهد؛ اگرچه درنهایت مشکلاتی از جمله سنگاندازیهای دیوان عالی ایالات متحده (در مخالفت با مبارزات بایدن با انتشار گازهای آلاینده در صنعت نفت، گاز و زغالسنگ) مانع از تحقق این هدف شد.
افزایش ۳ درجهای گرمایش جهانی
اکنون پس از چهار سال کشمکش، ترامپ بار دیگر در حالی زمام امور را در قدرتمندترین اقتصاد جهان به دست خواهد گرفت که سازمان ملل در آخرین گزارش خود در اکتبر گذشته هشدار داد که با ادامه وضع موجود، باید با افزایش ۳ درجهای گرمایش جهانی تا پایان قرن حاضر روبرو شد؛ یعنی دمایی دو برابر رقمی که پیش از این کشورهای جهان در زمان امضای پیمان پاریس بر سر آن توافق کرده بودند.
این گزارش همچنین اعلام کرد که تنها بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ میلادی انتشار جهانی گازهای گلخانهای به میزان ۱.۳ درصد افزایش یافته و به بالاترین حد خود رسیده است.
اولین پسلرزههای زیست محیطی
اگرچه هنوز ترامپ رسما وارد کاخ سفید نشده، اما پیامدهای زیست محیطی این پیروزی بهتدریج در حال آشکار شدن است.
در اولین گام، روز گذشته ارزش سهام شرکتهای فعال در بخش انرژی پاک (از جمله شرکتهای اروپایی) کاهش یافت؛ زیرا این نگرانی وجود دارد که با آغاز به کار ترامپ، اجرای «قانون کاهش تورم» دولت بایدن متوقف شود.
این قانون که در سال ۲۰۲۲ میلادی تصویب شد، بخشودگیهای مالیاتی را با هدف توسعه انرژی خورشیدی در ایالات متحده و رونق استفاده از انرژیهای پاک در این کشور در نظر گرفته بود.
پیش از این در کارزار انتخاباتی دونالد ترامپ بارها درباره ضرورت لغو این قانون صحبت شده و از آن به عنوان یک «معامله سبز سوسیالیستی جدید» یاد شده بود.
ترامپ همچنین در جریان کمپین انتخاباتی خود، بارها این شعار را تکرار کرده بود که: «حفاری کن عزیز، حفاری».
او استدلال میکرد که حفاری بیشتر به او امکان میدهد تورم را کاهش دهد و کشور را از درآمدهای «طلای مایع» که همان نفت است، غنی کند.
البته این شعار، سالها پیش توسط فردی دیگر و با هدفی دیگر در ایالات متحده خلق شده بود. مایکل استیل، سیاستمدار آمریکایی و اولین فرماندار آفریقایی-آمریکایی مریلند، این شعار را در سال ۲۰۰۸ میلادی با هدف تشویق آمریکاییها به رهایی از وابستگی به نفت خاورمیانه طراحی کرده بود.
او اکنون به یکی از جمهوریخواهان منتقد ترامپ و از مدافعان استفاده از انرژیهای پاک تبدیل شده است.
اگرچه برای درک تبعات منفی پیروزی ترامپ دستکم باید تا زمان ادای سوگند او برای ریاست جمهوری در ژانویه سال آینده صبر کرد، اما از اکنون چند چیز روشن است: ترامپ اعلام کرده که در اولین روز کاری خود به عنوان رئیس جمهور، هم پروژههای بادی فراساحلی و هم مقررات آب و هوایی وضع شده در دوران جو بایدن را «با یک فرمان اجرایی» لغو میکند. ترامپ به صراحت گفته است که با توافق پاریس نیز چنین خواهد کرد.
ترامپ میگوید هزینه عمده توافق پاریس نه بر دیگر کشورها که بر عهده آمریکاست و لازم نیست واشنگتن آن را به دوش خود بکشد.